History of Tabo-an Public Market

the interviewees
(Sir Arnel Quijano & Hon. Census Bacus)
with the interviewer
(Bonessa Garciano)

the interviewees
(Sir Arnel Quijano & Hon. Census Bacalso)

Hon. Census Bacus
(Brgy. Captain of San Nicolas Proper)

Sir Arnel Quijano
(Market Supervisor of Tabo-an Public Market)

winzy..Ü

midtermz..

I.Pag-umol ug baruganan..

1. Unsay imong paboritong landmark sa sugbo? Ngano man?

Ang Basilica del Santo Niño mao ang akoang paboritong landmark sa Sugbo kay kini ang usa sa kadaghanang landmark sa atong nasud nga atong maikasigarbo. Ang imahen sa Santo Niño naa didto gibutang nga una pang gidala sa mga kastila nga nisakop kanato.

Usa pa, ang Basilica, dugay na kaayo nga simbahan ug parte na kini sa kinabuhi sa kadaghanan nga mga Sugbuanon hilabi na ang mga deboto sa maong santo nga ang mga deboto muduaw jud sa maong simbahan.

Sama sa kadaghanang deboto, ang akong pamilya sab kay deboto ni Señor Santo Niño hilabi na ang akong mga ginikanan. Mao kana ang usa sa rason nganong nahimo nakong paboritong landmark ang Basilica diri sa Sugbo.

2. Sa imong tan-aw, unsay mahitabo kon ma-absuwelto si kanhi presidente Joseph Estrada? Ipasabot ang imong tubag.

Kon ma-absuwelto man si kanhi presidente Joseph Estrada, makaingon ko nga magkagubot jud ang atong nasud. Malipay tuod pag-ayo ang mga nag-idolo o mga sumusunod ni Erap ug ang uban pang mga pro-Erap apan gubot gihapon ang padul ngan niini hilabi sa atong gobyerno. Mangita gayud ug laing pamaagi ang mga taga oposisyon aron makonbikto ug balik si Erap ug dili na jud kini ma-absuwelto pa ug usab. Daghan na sad ug madamay aning gubota labi na jud ang mga kabos. Musamot gayod ka gubot nag atoang nasud kon ingon ana ang mahitabo. Gubot naman gani nga wa pa ma-absuwelto ang kanhi presidente, unsa na kaha kon ma-absuwelto na jud.

3. Sa imong tan-aw, unsay mahitabo kon ma-konbikto si kanhi presidente Joseph Estrada? Ipasabot ang imong tubag.

Kon ma-konbikto man gani si kanhi presidente Joseph Estrada, gubot lang gihapon ang padulngan aning sitwasyona. Ang oposisyon magpapista gayod kon kini mahitabo apan ang mga Pro-Erap kay klaro na jud kaayong magprotesta. mao ra gihapon ang padulngan sa sitwasyon kon ma-absuwelto man o ma-konbikto ang kanhi presidente. Maapektohan pag-ayo ang mga manlulupyo sa atong nasud ug luoy kaayo ang mga kabos niana. Gubot lang gihapon ang padulngan ani.

4.Palihug basaha ang atong nasudnong awit, Lupang Hinirang. Haom pa ba ni sa atong panahon karon? Ngano man? O nganong dili?

Makaingon ko nga dili na kaayo haom ang mensahe nga gipasabot kanato sa kanta. Ang mga taw karon kay dili na kaayo makabayan sama niadtong mga panahon sa karaan. Ang nasudnong awit nagpasabot nag kita nga manlulupyo niining nasura magkahiusa sa paglaban sa katarungan para sa katawhan. Nga kitang tanan mu-away sa mga manlulupig nga muyatak kanato. Apan unsa naman ang nahitabo karon?

Maglumbaanay na ang mga Pilipino sa paglayas sa nasud ug adto na mupuyo sa nasud sa mga banyaga. Imbis na kitang mga Pilipino magtinabangay aron masulbad ang mga problema sa nasud, dili ni nato kaya buhaton ug adto nalang tanan ibasol sa gobyaerno nga kita mismo dili kahibaw mutabang pagsulbad niini. nitabang ra kita nga masamotan ang kasakit sa atong nasud. Kon kita magtinabangay lang, makaingon ko nga haom na kini. Apan kita mismo dili na kibaw musakripisyo para sa atong inahang nasud.

5. Uyon ka ba sa paghimong nasudnong bayani ni Ninoy Aquino? Ngano man?

ok ra man nako nga himuon si Ninoy nga nasudnong bayani nato kay naa man sad siya mga nabuhat para sa atong nasud. Siya ang nagpamata sa kadaghanan para muaway sa ilang mga katarungan. Siya man sad ang usa sa hinungdan ngano nahitabo ang EDSA I nga maoy nakatabang aron mu-away ang kadaghanang Pilipino sa unsay sakto ug dili na magpadaug-daog. Ang nakaapan lang kay kon mahimo si Ninoy nga nsaudnong bayani, maunsa naman lang si Rizal? Siya man kaha ang unang nagpamata sa mga Pilipino? Wala man ko moingon nga makalimtan siya pero ingon ni ana nalang jud diay kasayon sa pag-ilis sa atong nasudnong bayani? Mao lang kana nag mga punto nga akong gisaka kon mamahimo na nga nasudnong bayani si Ninoy.

II. Pagsumpay ug Pagmugna

Si Ponso, ang taxi driver, mao ang bida niining atong istotya. Siya mo duaw sa Banay ni Mayor Andal karong hapon. Una siya mu adto, nagsuruy-suroy kini sa Colon para mopalit ug iyang dad-on didto. Wa siyay makit-an mao nga nidiretso siya sa Talisay para mupalit ug Inasal sa Talisay. Iya sad nga gi-apilan ug Manok ni San Pedro nga lechon. Nahutdan na ug gasolina ang taxi ni Ponso mao nga nisakay na lang siya ug Ceres kay naa may ni-siyagit biya nga 'Sakay ta sa Ceres bai!' padung sa Naga kung asa nagpuyo ang banay sa mayor. Nakahinumdom siya sa kabilin ni lolo. Naa man daw mga Ungo sa Naga. Napa-simbako intawn ang atong bida. Ug puyra gaba lang, wa na tawn ni dayon si Ponso kay talawan man.

III. Pagsabot ug Pagpasabot

IRONIC

ALANIS MORISSETTE

An old man turned ninety-eight

He won the lottery and died the next day

It's a black fly in your Chardonnay

It's a death row pardon two minutes too late

And isn't it ironic... don't you think

It's like rain on your wedding day

It's a free ride when you've already paid

It's the good advice that you just didn't take

Who would've thought... it figures

Mr. Play It Safe was afraid to fly

He packed his suitcase and kissed his kids goodbye

He waited his whole damn life to take that flight

And as the plane crashed down he thought

"Well isn't this nice..."

And isn't it ironic... don't you think

It's like rain on your wedding day

It's a free ride when you've already paid

It's the good advice that you just didn't take

Who would've thought... it figures

Well life has a funny way of sneaking up on you

When you think everything's okay and everything's going right

And life has a funny way of helping you out when

You think everything's gone wrong and everything blows up

In your face

A traffic jam when you're already late

A no-smoking sign on your cigarette break

It's like ten thousand spoons when all you need is a knife

It's meeting the man of my dreams

And then meeting his beautiful wife

And isn't it ironic...don't you think

A little too ironic...and, yeah, I really do think...

It's like rain on your wedding day

It's a free ride when you've already paid

It's the good advice that you just didn't take

Who would've thought... it figures

Life has a funny way of sneaking up on you

Life has a funny, funny way of helping you out

Helping you out

TIAW

BONESSA GARCIANO

(Cebuano Version)

Usa ka tiguwang, nga nagsaulog sa iyang ika 98

nadaug ug lotto ug namatay pagkaugma

murag lagum sa imong Chardonnay

murag patyununon uwahig dos minutos

ug dili ba siya tiaw-tiaw..unsay tan-aw nimo

murag uwan sa adlaw sa imong kasal

murag libreng sakay nga nakabayad na ka

murag maayong tambag nga wa lang jud nimo sunda

kinsa may magtuo..mu diay to

si Mr. Play it Safe mahadlok mulupad

nag-impake na siya ug nihawok sa iyang mga anak og pagbiya

naghuwat siya tibuok niya kinabuhi para makasakay ato nga pagpanaw

ug sa paghagsa sa eroplano, nakahunahuna siya

"well, pagkanindut ani.."

Ug dili ba siya tiaw-tiaw..unsay tan-aw nimo

Murag uwan sa adlaw sa imong kasal
Murag libreng saaky nga nakabayad na ka
Murag maayong tambag nga wa lang jud nimu sunda
Kinsa may magtuo..mu diay to

Well ang kinabuhi naa gayod lahing paagi para lighotan ka

kanus-a naghuna-huna ka nga okey ra tanan

ug ang kinabuhi naa gayod lahing paagi para tabangan ka kanus-a

naghuna-huna ka nga ngakasayup-sayop na tanan ug tanan nibuto na sa imong nawong

murag trafik nga late na ka daan

murag no-smoking sign sa imong oras pagpanigarilyo

murag napu ka libong kutsara kon ang imong kinahangalan kay kutsilyo ra

murag imong nasugatan ang lalaki sa imong damgo

ug pagsugat sa iyang gwapang asawa

Ug dili ba siya tiaw-tiaw..unsay tan-aw nimo

murag tiaw-tiaw..ug, yeah, mao jud akong huna-huna

Murag uwan sa adlaw sa imong kasal
Murag libreng saaky nga nakabayad na ka
Murag maayong tambag nga wa lang jud nimu sunda
Kinsa may magtuo..mu diay to

well ang kinabuhi naa gayod lahiong paagi para lighotan ka

ug ang kinabuhi naay lahing,lahing, paagi gayod para tabangan ka

tabangan ka

PAGPASABOT:

Ang kanta nagpakita sa mga tiaw-tiaw nga atong nabatid sa atong kinabuhi. Usahay makaingon ta nga gi-tiaw-tiawan gayod kita sa atong kinabuhi apan naa kini lahing pamaagi para kita matabangan. tuod, kita naay mga ganahan maabot sa atong kinabuhi apan dili kini nato maabot sa gusto natong paagi pero naay kaugalingong pamaagi ang kinabuhi nato para ihatag kini..

Mao, ganahan ko aning kantaha kay kini lagi nagpasabot nako sa kinabuhi. Daghan kaayo kong gustong makab-ot sa akong kinabuhi apan kini ihatag lang sa ginoo sa takdang oras ug panahon. Dili tanan madali-dali hilabi na ang kinabuhi naay iyahang kaugalingong pamaagi na dili ta makasabot. mura tag giduwa-duwaan o gitiaw-tiawan sa kinabuhi apan kini magpabiling misteryo lamang kanatong tanan nganong ingon niini na lnag ang bawsos sa kalikopan ug kinabuhi kanato.

IV. Madyik

Kon mahatagan ko ug katigayunan nga makagamit og usa ka gahum para masulbad ang maong mga problema--kakabos sa Pilipinhon, Pagkabungkag sa mga pamilya, terorismo, aborsiyon, ug kahakog--mao kini ang gahum nga makapawagtang sa tanang kalagot ug kasakit sa mga kasingkasing sa mga taw ug kini mailisdan ug gugma. Akong nakat-unan sa akong klase sa Theology nga ang hinungdan sa sala kay ang pagkawagtang sa gugma. Ang sukwahi sa sala mao ang gugma mao nag mga gibuhat taliwala sa gugma kay mamahimong sala.

Ang kakabos sa mga Pilipinhon usa ra sa mga nahimong resulta sa pagkawagtang ug gugma. kon naa man gani ko'y gahum para kini masulbad, mao kana ang pag-ilis ug gugma sa mga kasingkasing sa mga hakog nga katawhan. Ang kahakog maoy unsa ka hinungdan kung ngano naay mga kabos. KOn ang tanan lang kay dili maghinakog kay ilang gihiogugma ang ilang kapwa, waal gayod maglisod ug mamahimong kabos kay ang tanang butang diri sa kalibutan kay mabahin-bahin gayod sa tanan. Kini baya gihatag sa ginoo natong tanan dili lang sa mga dato.

Ang pagkabungkag sa mga pamilya resulta ra sab sa pagkawagtang ug gugma. Kasagaran ang mga ginikanan kay magbuwag ug ang mga bata maoy mag-antos pag-ayo niini. Akong gamiton ang gahum nga paghatag ug gugma sa mga bungkag nga pamilya. Ilisan nako ang kapait nga anaa sa ilang kasingkasing para dili na kini mabungkag pa.

Parehas ra sad sa probleman Aborsiyon, kini dili mahitabo kon saktong gugma ang naa. Kasagaran rason sa aborsiyon kay mao ang dili pagka-andam sa maong sitwasyon nag pagbuhi ug laing taw. Dili sila andam. ang usa sad nga rason kay ang tungod sa pre-marital sex nga buluhaton sa kasagarang batan-on karong panahona. Kon naa pa lang saktong gugma sa kasingkasing sa mga nagbuhat ani, dili kini nila mabuhat kay makahibaw unat sila kon unsay dapat ug mapugngan kini nga dili na mahitabo pa. Kon walay magpa-abort, wala sa'y mo-abort.

Ang Terorismo dili mahitabo kon dili kasakit ang ilang nabati. mao, kon hatagan ako ug aghom ang mga terorista kay akong hatagan ug gugma nga ilang kinahanglan para malikayan ang mga siteitwasyon nga ingon ani.

V. Tambag

Kon ako si Presidente GMA ug aduna nalang koy tulo ka tuig una mahuman akong termino, akong buhaton sa mga mosunod nga natad kay:

>>Ekonomiya-- magmugna ug maghimo ko ug mga programa aron mabayran ang utang sa Pilipinas pero dili maapektuhan ang mga presyo. Hinuon, dili kini malikayan apan kon mutaas man kay dili kaayo taas ang mga presyo.

>>Politika-- suwayan nako ug sulbad ang problema sa korupsyon sa politika. Ug mangita ko ug paagi nga maminus-minosan kini.

>>Kultura-- mangita ko ug mga bag-ong paagi para mapalambo ang kultura sa Pilipinas ug naa koy mga programa aron kini maipasigarbo nato sa ubang nasod sama sa pagdaghan sa turista. usa pa, maghimo ko ug mga proyekto aron ang kultura sa Pilipinas dili malimtan sa mga Pilipino mismo. Dili kini maapektuhan sa pagkahi-tech sa kalibutan karon.

>>Kalikopan-- maghimo ko ug mga programa ug proyekto para diyutay nalang ang polusyon sa Pilipinas. Usa pa, para ang mga kaalam sa nasud mabahin-bahin ug tarong.

>>Amnestiya sa mga rebelde--hatagan og sakto ug angay nag silot ang mga rebelde. mapasabot sila nga dili sila angay magrebelde apan dapat silang mutabang kay pareho ra ta ug gusto--ang mapaayo ang atong kaugbalingong nasod. KOn aduna man silay mga kaugalingong ideya kon unsaon pagpalambo sa nasod kay igo ra nilang isulti sa hinay nga pamaagi ug paminawon sila dili kay magsige na lang ug rebelde.

Lupang Hinirang..[bonessa's cebuano version]

Lungsod nga alegre

mutya sa sidlakan

kayo sa dughan

amo kang gihigugma

Yutang gitakda

puy-anan sa mga isog

sa mga kaaway

di ka magpalupig

sa mga suba ug bukid

sa huyuhoy ug sa langit

nimong bughaw

naay katahum ang balak

ug ang kanta sa

kagawasan mong gimahal

ang kasidlak sa imong bandera

maoy paglampos

ang mga bituon ug ang adlaw

dili gayud magngitngit

yuta sa adlaw

nga himaya sa tanan

among kalipay nga kun naay

mga kaaway

ang mamatay nga tungod nimo.

charing lang!!

Ako usa ka estudyante o matawag nga istambay diri sa among barangay. Sa kamingaw sa payag,

ako nakahunahuna nga mulaag. Magsuroy-suroy bisan

asa lang. Ganahan unta gani ko nga magsine-sine apan buslot man ni atong bulsa gud.

Buwad, suka, sili ra ang ma-aford para panihapon.

Dili pa man sad puwede ihawon ang baboy,

kasab-an unya ta ni lolo.

Maayo na lang pud kay solid ug lawas gihapon ta.

Naa pa man sad laing mabuhat sama anang pagpangalsa sa pier. Ang nakaapan lang sad--liar, evil sad ilang tan-aw nako.

Astang pastilan..charing lang!

huwaw..

HUWAW!!

huwaw!! huwaw!!

maluoy ka namo huwaw

ang among tutunlan nag-uga

ang among lawas gi-puga

sa tubig nga among kinahanglan

uwan!! asa ka naman?

ang suba nihubas

sama sa paghubas sa among mga kaugalingon

ang kainit sa panahon

sumpa ba kini sa kalikopan?

nga gidaug-daog sa katawhan?

pasaylo!!

hununga na ang huwaw..

padagaka ang katuganaw ug kalami sa uwan..

pasaylo!!

kalikopan..

pasaylo..

palihug..

hununga na ang huwaw..

huwaw!!

nganong sikat ang bizrock?..

karong panahona dinhi sa sugbo ug uban pang kabisay-an nga lugar,nisikat jud pag-ayo ang bizrock. Kini mahitungod lain naman sad nga genre sa musika. Makaingon ko nga naintriga jud nag mga taw mao na nga nisikat kini. Usa pa sad, usa ni ka pamaagi para mapakita sa mga sugbuanon ang ilang pagmahal sa ilang kaugalingong pinulungan ug dili ra kini nila gikauwaw. unya, ang bizrock pah jud kay naay nalahi nga huni o tono. ang huni niini kay maka-attract jud sa iyang audience hilabi na ng mga kabataan karon. usa aph sad, ang lyrics pah jud ani kay sama ra sab sa iyang tono nga nalahi jud. kini kay bisa n unsa ka gamay sa buta ng sa kinabuhi, mahimuan kini ug saktong lyrics og tono nga mubagay gayud sa kanta nga makawili sab sa mga tigpaminaw. Ang mga manganta sad aning bizrock maoy usa sa mga dagahang rason nganong sikat kini. kasagaran man gud nga bokalista ani kay mga gwapo ug batan-on unya naa pa jud nalahing tingog nga mubagay sa mga kanta nga kawilihan sa kadaghanan.

emailed questions..

1. Makaayo o makadaot ba sa nasud ang pagpamugos sa pipila ka Sugbuanon pag-awit sa
Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan?

Para nako, okey ra man kung ang mga Sugbuanon mokanta sa Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan kay usa man kana ka porma o pamaagi sa mga Sugbuanon para ilang mapakita ang ilang pagdayeg ngadto sa kanta. Apan, kung MAMUGOS ang pipila ka mga Sugbuanon sa pag-awit sa Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan, makaingon gayud ako nga makadaot kini sa atong nasud tungod kay mawad-an man ug kabilihan o diwa ang maong kanta sa katawhan ug kini maoy mahimong hinungdan sa kasamok o lalis batok sa mga katagalogan ug kabisayaan nga makangil-ad sa imahen sa atong nasud.
Ang pagpamugos sa pipila ka mga Sugbuanon maoy mahimong hinungdan nga mawad-an ug bili nag atong kanta sa katawhan. Gisuwat gud kini sa Filipino unya gihubaran ra sa pulong sa Sugbuanon. Una gud kining gisuwat sa Filipino bag-o kini gihubaran sa Cebuano.
Mamahimo sang hinungdan og kasamok ang pagpmugos sa pipila ka Sugbuanon. Maglalis gayud ang kadaghanan kung dapat ba gayud kantahon ang Lupang Hinirang sa pulong sa Sugbuanon kay abi’g ang Sugbo ang una ug pinakakaraang siyudad sa nasud. Mamahimo kining dakong gubot kay daghan-daghan ra ba jud ang minggamit sa pulong sa Sugbuanon diri sa atong nasud.
Unya ibutang nato nga ang Lupang Hinirang makanta na jud sa mga Sugbuanon sa ilang kaugalingong pinulungan mahitungod sa ilang pagpamugos, lain na jud kaayo ang imahen sa atong nasud ana. Sa kadugay na natong pagkanta sa atong kanta sa katawhan sa Tagalog, mukalit na lang ug kausab niini. Mura na hinuon ug dili magkahiusa nag mga Pilipino. Dili man gani kita magkahiusa sa atong kanta sa katwhan unsa na lang kaha sa ubang mas daghang dakong butang.
Mao nga dili gayud kini mayo para nato. Dili na lang gayud unta kita mamugos. Huna-huna-on usa nato kung unsa ang dapat ipaglaban ug kana sad nga makaayo sa katawhan dili lang sa uban o sa pipila lamang.

2. Unsay imong tan-aw sa lista ni Pigafetta sa pipila ka mga pung sa mga Sugbuanonnga iyang nadunggan niadtong 1521? Nakatabang ba ni nimo sa pagtungkad sa sinugdan sa Cebuano language?

Nakatabang ang lista ni Pigafetta sa pagtugkad sinugdan sa Cebuano language. Ang iyang lista maoy magsilbing samin sa saunang panahon. Tungod sa iyang lista, makong nakita kung asa nagsugod ang mga pulong nga atong gigamit karon. Nakita nako nga kasagaran sa mga pulong nga nalista ni Pigafetta nausab gayud karon. Apan naa gihapoy uban nga nagpabilin gihapon sa ilang orihinal nga porma.
Aduna sa’y ubang pulong nga nausab gamay. Napun-an lang ang uban og letra o nakuhaan sab nag uban.
Makaingon sab ko nga basin ug si Pigafetta ang adunay sayop o siya nasayop sa iyang paglista. Usa baya siya ka lumad sa Espanya ug dili taga diri mao nga mamahimong lahi ang iyang pandungog sa ubang pulong. Pwede sad nga nasayop lang gayud si Pigafetta sa ubang pulong sa iyang lista. Pero, bisan unsa o asa pa man, nakatabang gayud si Pigafetta kay nakita nato karon kung gi-unsa paglambo ang pinulongana Sugbauanon.

3. Angay pa bang ipadayon ang kampanya paghimo sa Cebuano nga national language? Ngano? O nganong dili?


Para kanako, dili na angay ipadayon ang kampanya sa paghimo sa Cebuano nga national language nato. Dili man sa dili ko ganahan labanan ang akong kaugaliungong pinulongan kundi, dili lang ko ganahan og gubot. Para nako, wala naman say hinungdan kung makipag-away pa ta. Pila na sad gud katuig ug dekada ang ninglabay nag Tagalog o Filipino ang national language sa Pilipinas ug dili Cebuano. Makahimo ra hinuon og gubot ning kampanyaha. Daghan pa sad kaayong proseso ang dapat agiannmga dili ra ba gayud sayon. Musamot ang dili pagkahiusa sa mga Pilipino tungod lang niini. Kaysa kampanya sa paghimo sa Cebuano nga national language maypa kampanya na lang sa pag-ila og tarong sa Cebuano language mao man sab kaha ang ganahan sa pipila ka mga Cebuano nga mahatagan ug importansya o pag-ila-ila gikan sa atong nasud. Naa man gayud kahay ‘clamor for recognition’, mao na lang kini nag himuon natong kampanya. Ato na lang palambuon nag atong Sugbuanong linggwahi. Ato kining palambuon sa maayong pamaagi ug dili para sugdan og gubot. Ato na lang suportaan ang atong national language ug sa atong mga kaugalingong binuhatan, tabanagan nalang nato ug pagpauswag ang atong kaugalingong pinulongan.

4. Unsay imong tan-aw, nganong kasabopt ug kamaong mosulti og Cebuano ang mga lalawigan gaaws sa Sugbo?


Para nako, mao siguro kasabot ug kamao mosulti og Cebuano ang mga lalawigan gawas sa Sugbo tungod kay naay mga lumad nga Sugbuanong niadto sa maong mga lalawigan ug naggamit sa ilang kaugalingong pinulongan—ang Cebuano language—didto. Hangtud nga nadala nalang ang maong lenggwahe. Ang ubang lalawigan man gain kay lain-lain man sad gihapon og mga pung apan pare-pareha ra gihapon sa Cebuano. Mosagop man gayud na ang mga lenggwahe aron dili kini mamatay pareha sa nahitabo sa Latin nga arte kaao nga wala gayud nagsagop sa ubang lenggwahe. Makagagahum baya gayud ang mga lenggwahe.

5. Palihug hatagi ko sa Ininggles sa mosunod nga mga pung nga Cebuano:

1. Buhilaman — a live plant
2. Nataran — background
3. lapa lapa — sole of the foot
4. Tangkugo — nape; back of the neck
5. Kalalim — comfort
6. Kasilinganan — neighborhood
7. Balangay — barrio; village
8. Pakigbisog — struggle
9. Paningkamot — exertion; endeavor; effort
10. Tingusbawan — progress

UGMA SA CEBUANO

Makaingon ko nga malambuon ug mauswagon ang kaugmaon sa Cebuano. Karon gani, nagsugod na ang pagsaka sa Cebuano sa hagdan padung sa kalamposan. Makita man na nato karon sama sa atong music industry. Uso na kaayo ang mga bizrock ug malampuson kini. Daghan ang ganahan maminaw niini. Dili na kaayo ikauwaw sa kadaghanan ang maong lenggwahe nato. Bisan sa ubang eskwelahan sama sa St. Theresa’s College nga naghatag og prebilihiyo nga matudluan ang mga estudyante sa ilang unang kapulungan.
Dili ra sad ang atong kapulungan sa Sugbo ang malambuon kundi ang siyudad sad mismo, ang isla sa Sugbo mismo malambuon. Usa man gani ta sa pinakamalambuon isla sa Pilipinas. Padayunon lang unta kini sa mga Sugbuanon aron kita maabot sa tumoy na gayud sa kalampusan. Kitang tanan Sugbuanon magtinabangay aron kini atong makab-ot.

CEBUANO UG AKO

Sauna, mauwaw ako sa akong kaugalingong pinulongan. Hilabi na kay gahi kaayo ako mo-ininggles.Normal ra man unta na nato mga Cebuano apan dili gihapon ako makadawat ana. Gamay kaayo ang tan-aw nako sa akong lenggwahe. Kay kadtong mga panahona, og kung magtan-aw ko og tv, kataw-kataw-an ra sa mga tagalong ang mga Cebuano kay gahi laghi kaayo muda og istorya. Ang kasagaran role pa gyud sa mga Cebuano kay mga maid, boy, katabang, ug kanang mga gagmay kaayo nga papel nga pwede ra sayun-sayonon. Nakaingon gud ko sa akong kaugalingon sauna, sa bata pa ako, nga maynta taga-Maynila nalang ko kay probinsyana man kaha ang mga Sugbuanon.
Apan, sa ako mitungtong ug hayskul unya naa na sa akong kaugalingong panghuna-huna, ako nakaingon nga grabe ang diskriminasyon sa mga taga-Sugbo. Kita ilang gibutang sa usa ka pedestal. Kung buot baya huna-hunaon, dili ingon niana ka gamay ang mga taga-Sugbo. Daghan kita’g kaalam. Kadaghan na sa mga taga-Sugbo ang ningsikat ug minglampos.
Nausab na gayud ang akong mga panan-aw sa atong kaugalingong lenggwahe ug sa mga Sugbuanon. Kitang taga-Sugbo dili lang mga taga-probinsya ug dili gagmay. Malampuson kita, mauswagon kita, ug malambuon kita. Ato lang gyud ning dapat padayunon ug makita sa tanan nga dili nato dapat ika-uwaw ang atong kaugalingong pinulongan. Nato kini magsugod aron ang uban mosunod. Hangtud sa managhan na ang mogamit niini. Sugdan nato ni sa atong kaugalingon sama sa pagsugod nako sa akoa.

AKONG NGAN..Ü

Ang kolor nga lunhaw o berde nagpatimaan sa pagdako, kahimtangan, kahapsay, panagsabtanay, ug paglaum.

Kini ang akong gustong ingalan sa akong blog, dili kay mao ni ang akong paboriong bulok o kolor, apan mao kini ang akoang ginagalan kay gusto nakong ipahayag o ipaabot sa katawhan ang paglaum nga maghatag og kahimtangan ug kahapsay para sa pagdako sa kadaghanan. Gusto nako nga kining akong blog magsilbing inspirasyon sa uban-- kun dili man sa kadaghanan-- gamit nag akong mga ipost dinhi. Kining akong blog mamahimong sinugdanan o stepping stone (kon sa ininggles pa..) sa paglambo o pagdako sa atong pinulongang Cebuano.

ingnon mong ambisyosa ra kaayo ko sa akong gustong mahitabo pero nagatuo ako nga walay imposible. Sa 30 kapin nga blog sa klaseng COM 26, mahatagan jud og lugar ang mga Cebuano sa dakong kalibutan sa

internet.

Mao kini ang akoang gustong mahitabo, nga kitang tanan maLUNHAWan. Ug wa lang ta kibaw, diri na diay na nagsugod tanan sa mga blog sa COM 26, apil na ang akong blog.